Małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć, ograniczyć lub ustanowić rozdzielność majątkową. W razie umownego ustanowienia rozdzielności, każdy z małżonków zachowuje majątek nabyty przed zawarciem umowy i nabyty później. Każdy także zarządza samodzielnie swoim majątkiem.
Jak wygląda odpowiedzialność współmałżonka za długi?
Odpowiedzialność za długi współmałżonka zależy od stanu prawnego związku, w jakim się znajduje. Powstanie wspólności majątkowej wiąże się, co do zasady z powstaniem odpowiedzialności majątkowej małżonków za długi. Należy jednak nadmienić, że wspólność majątkowa powstała w wyniku zawarcia związku małżeńskiego, nie działa wstecz, dlatego długi wniesione do małżeństwa przed jego zawarciem, pozostają własnością osobistą. Tym samym komornik nie ma prawa zająć wynagrodzenia drugiego ze współmałżonków w sytuacji, gdy chce ściągnąć zaległe należności współmałżonka, który zaciągnął dług przed zawarciem związku małżeńskiego.
Zgodnie z art. 41 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie za zgodą drugiego małżonka, wierzyciel może żądać zaspokojenia także z majątku wspólnego małżonków. Natomiast, jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie bez zgody drugiego małżonka albo zobowiązanie jednego z małżonków nie wynika z czynności prawnej, wierzyciel może żądać zaspokojenia z majątku osobistego dłużnika, z wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw, o których mowa w art. 33 pkt 9 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Jeżeli wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa, wierzyciel może żądać zaspokojenia także z przedmiotów majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa.
Podsumowując, małżonkowie wspólnie zaciągający dług odpowiadają majątkiem wspólnym oraz swoimi własnymi majątkami osobistymi. Jeżeli jeden z małżonków zaciąga dług za zgodą drugiego małżonka, wówczas odpowiadają majątkiem wspólnym. Majątkiem osobistym odpowiada tylko ten małżonek, który dług zaciągnął. Natomiast w sytuacji, gdy jeden z małżonków zaciągnął dług bez zgody drugiego małżonka, to odpowiada tylko małżonek, który zaciągnął dług, swoim majątkiem osobistym.